17 februari 2007
Hans Beerekamp
Filmfestival NexT gedenkt dood jonge filmer
Op het filmproductiekantoor van HiFilm in Boekarest is het een drukte van belang. We zijn er beland om met producent Ada Solomon (39) te spreken over de vorig jaar augustus verongelukte regisseur Cristian Nemescu, van wie ze de laatste korte film Marilena de la P7 produceerde. Is het zo druk omdat er een nieuwe film wordt voorbereid? Integendeel, Solomons project met de bekroonde regisseur Radu Jude heeft geen subsidie gekregen en gaat voorlopig niet door. In januari schreef Bas Blokker al over de verwarring die het negeren van de meeste jonge filmers van de Noul val, de Roemeense nouvelle vague, bij de laatste subsidieronde van het nationale filminstituut CNC in Boekarest had veroorzaakt. Internationaal staan namen als Cris Puiu, Corneliu Poromboiu en Radu Muntean nu hoog aangeschreven, maar in eigen land trekken hun films weinig publiek. In dvd-winkels tref je alleen het werk van de oude generatie aan, die nog onder Ceausescu gewerkt heeft.
De vrijwilligers op het productiekantoor zijn bezig met de voorbereidingen van ‘NexT’. Dat is de naam van een nieuw festival ter nagedachtenis van Cristian Nemescu, dat eind maart voor het eerst in Boekarest plaatsvindt en waar dertig jonge filmers uit vijftien landen hun korte en middellange werk zullen presenteren. Yvonne Irimescu (27) is de drijvende kracht achter NexT. Ze was sinds de middelbare school bevriend met Cristian Nemescu en werkte mee aan al zijn korte films: „Het moet een festival worden zoals Cristian dat waardeerde, met weinig poeha en veel aandacht voor de makers zelf.” Ze beschrijft de filmer als een verlegen jongen, een beetje zoals veel van zijn hoofdpersonen. „Maar als hij over zijn films sprak, dan veranderde hij compleet van karakter, en leek hij door zijn heldere visie alles voor elkaar te krijgen.”
Het International Filmfestival Rotterdam en het Filmmuseum vertoonden eerder dit jaar Nemescu’s Marilena de la P7 (2006), een film van drie kwartier over een jongen van dertien uit een buitenwijk van Boekarest die gaat joyriden met een trolleybus om indruk te maken op het hoertje dat hij aanbidt. Zij is op haar beurt in staat om als ze emotioneel wordt kortsluiting te veroorzaken. Solomon en Irimescu bevestigen dat de nieuwe Roemeense filmmakers niet alleen maatschappelijke thema’s behandelen, maar ook gevoel hebben voor magie, een oude traditie in de cultuur van dit land. Nemescu citeert in enkele scènes Steven Spielberg, ook zo’n verlegen jongen die met een beetje toverij en groot geloof in zijn projecten bergen wist te verzetten. Alleen de zenuwachtige, levendige cameravoering van Nemescu zul je bij Spielberg niet snel aantreffen.
Van de nieuwe generatie Roemeense filmers was Cristian Nemescu de jongste. Op z’n 27ste voltooide hij de opnamen van zijn eerste lange speelfilm, California Dreaming met de Amerikaanse acteur Armand Assante in de hoofdrol. Dag en nacht zat hij te monteren en toen hij op 24 augustus diep in de nacht met zijn geluidseditor Andrei Toncu een taxi naar huis nam, werden ze op de Eroilorbrug aangereden door een Porsche Cayenne SUV, bestuurd door een inwoner van de Verenigde Arabische Emiraten met een Brits paspoort, die een rood licht zou hebben genegeerd. De eerste persberichten meldden dat de snelheidsmeter van de Porsche op 143 kilometer was stil blijven staan, later maakte de politie daar 110 van. Wie de naam Nemescu googlet, vindt al snel een foto van de schamele restanten van het gele taxi’tje. Het duurde uren voordat de lichamen van Nemescu, Toncu en de taxichauffeur geborgen waren. De bestuurder van de Porsche moet nog terechtstaan. Is dat proces belangrijk voor Ada Solomon en Yvonne Irimescu? Solomon: „Ach, we krijgen Cristian er niet mee terug, maar het is wel van belang dat er recht geschiedt.”
In Boekarest is het roekeloze rijgedrag van de nieuwe rijken een opvallend verschijnsel. Men houdt ervan om met gierende remmen net op tijd stil te staan. Na enig aandringen geeft de producente toe dat deze vorm van vrijheidsbeleving misschien wel symbolisch is voor een in de hele samenleving voelbaar gebrek aan respect, voor de ander. Maar ze zijn in Roemenië wel wat gewend en weten dat je nu eenmaal elke dag voor onaangename verrassingen kunt komen te staan.
California Dreaming, geen productie van Ada Solomon, was voor tachtig procent afgemonteerd in augustus en zal vermoedelijk in mei in Cannes in wereldpremière gaan en een maand later te zien zijn op het nationale filmfestival van Cluj in Transsylvanië. De eventuele geldprijzen die Nemescu’s films winnen, zullen ten goede komen aan het NexT-festival.
Misschien kun je de vitaliteit van de Roemeense nieuwe cinema juist aflezen aan de blijvende aandacht voor een overleden filmer.
LOGBOEK EXPEDITIE EUROPA WEEK 19 – SOFIA-BOEKAREST 375 KM
De grens tussen Bulgarije en Roemenië is makkelijker te passeren sinds beide landen op 1 januari toetraden tot de EU. Aan weerszijden van de Donaubrug wuiven douanebeambten, die je voorheen rustig een uur zoet hielden, nonchalant ten teken dat we vooral snel door dienen te rijden. Net als de Bulgaren voelen de Roemenen zich nog niet echt Europees. Boekarest heeft zich wel kosmopolitische allure aangemeten, meer dan het relatief provinciale Sofia. Maar de dorpjes in Walachije, tussen de grens en de hoofdstad, ogen nog heel slaperig en weinig ontwikkeld. Het weer in Bulgarije en de uitbundige bloesems werkten mee om de romantische aard van oude nederzettingen als Veliko Tarnovo en het welvarende dorp Arbanassi op waarde te kunnen schatten.
<< Expeditie Europa #13 Expeditie Europa #15 >>