De woeste objecten van Yasser Ballemans
ZomerExpo 2015 vindt niet alleen plaats binnen de muren van het Gemeentemuseum Den Haag, maar toont voor het eerst ook beelden in de museumtuin. Vraagt buitenkunst om een andere manier van werken? Hoe belangrijk is de omgeving waarin een werk wordt gepresenteerd? We spraken hierover met kunstenaar Yasser Ballemans. Zijn woeste objecten zijn zowel in het museum als in de openbare ruimte te zien.
Het werk van Yasser bestaat uit tientallen losse onderdelen die gezamenlijk een object vormen. Hij gebruikt allerlei materialen om zijn sculpturen te creëren: hout, keramiek, metaal, textiel en binnenkort ook glas. Zijn werk doet denken aan de houten 3D-puzzels van vroeger. Elk onderdeel schuift in een ander, totdat uiteindelijk een ruimtelijk object ontstaat.
Serieus woest
Het thema woest interesseert Yasser al tijden. Woest betekent voor hem: ongeremd, buiten de paden durven treden. “Ik heb het niet over een wilde algemene houding, maar over wild denken en vormgeven. Een soort serieuze woest, met ruimte voor zelfontplooiing.” Deze houding is terug te zien in zijn werk. Hij wil graag invloed uitoefenen op de samenleving door zich te laten inspireren door semi-functionele gebouwen en objecten die op de grens liggen van architectuur en kunst. Zijn Triumph Arch is hier een goed voorbeeld van.
Yasser Ballemans, No. 11, 2011
Nadenken met je handen
Een kunstwerk dat buiten wordt geplaatst, vraagt volgens Yasser om een speciale aanpak. Ten eerste moeten de materialen weerbestendig zijn. Zijn triomfboog No. 11 is bijvoorbeeld gemaakt van keramiek. Ook vraagt buitenkunst vaak om een andere schaal, waardoor de materiaalkosten oplopen. “Mijn monumentale werken zijn allemaal in opdracht gemaakt. De investering is voor mij anders een te groot risico.”
Zijn kleine werken maakt hij van papier, karton en keramiek. “Als ik hier mee bezig ben schets ik al nadenkend met mijn handen.” Ook voor de metalen objecten creëert hij eerst diverse ruimtelijke schetsen. De uitvoering daarvan, zoals Much More Matter than Antimatter No. 0 dat statig op een rotonde in Hoogeveen staat, laat hij over aan een metaalbedrijf. “Ik kan wel een beetje lassen, maar dit soort uitgebreide projecten besteed ik liever uit.”
Krachtige identiteit
Volgens Yasser is er een verschil tussen buitenkunst in een museumtuin en in de openbare ruimte. Bij werken in de openbare ruimte vindt vaak vanaf begin af aan overleg met de gemeente of instelling plaats. Veiligheidsvoorschriften spelen hierbij een grote rol. “Veel werken worden daarom op een sokkel geplaatst, want twee meter boven de grond heb je als kunstenaar veel meer vrijheid. Ik onderzoek de grens tussen het praktische en het kunstzinnige.”
De locatie van het werk is voor Yasser van groot belang. “Ik ben zowel voorstander van elitaire autonome kunst die binnen museale contexten wordt getoond, als van geïntegreerde kunst.” Met geïntegreerde kunst doelt Yasser op gevels van gebouwen of glas-in-loodramen in een kerk. “Het liefst ben ik hier mee bezig, aangezien er een gebrek is aan dit soort kunst in Nederland.” Kunstenaars zouden volgens hem van begin af aan meer bij projecten betrokken moeten worden, zoals bij de bouw van stadion of bij de ontwikkeling van een woonwijk. “Het werk smelt dan beter samen met de omgeving, waardoor beiden een krachtiger identiteit krijgen.”
Yasser Ballemans, Much More Matter than Antimatter No. 0, 2010
Eén grote puzzel
Naast de materiaalkeuze en de veiligheidsvoorschriften, speelt ook de context waarin het werk wordt gepresenteerd een grote rol bij Yassers schetsproces. “Bij autonoom werk hoef ik niet alles uit te leggen, want kunstliefhebbers zijn over het algemeen gewend aan weinig sturing. Op het moment dat een sculptuur de openbare ruimte betreedt, moet het toegankelijker zijn. Het werk moet dan de bezoekers verleiden of laten nadenken, zonder dat het afschrikt. Ik ben altijd op zoek naar de perfecte verhouding tussen schoonheid, boodschap, veiligheid en budget.” Niet alleen zijn objecten, maar ook zijn manier van werken is dus één grote puzzel.
Nieuwsgierig? Momenteel is het werk van Yasser Ballemans onder andere te zien t/m 17 februari 2015 op de No Walls Expo in de Fenixloods te Rotterdam en t/m 28 februari in de groepstentoonstelling MOM in CBK Zuid Oost Amsterdam.
Hoofdfoto: Yasser Ballemans, Triomfboog, 2013 (in opdracht van Lowlands en Museum de Fundatie).